Khuyến khích thay thế thịt đỏ bằng cá trong khẩu phần ăn

Không chỉ là sự thay đổi mang tính cá nhân, mà đây còn là một hướng đi được nhiều chuyên gia dinh dưỡng và tổ chức y tế toàn cầu khuyến khích nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giảm áp lực lên môi trường.

Cá – Nguồn đạm lành mạnh cho cơ thể

Cá, đặc biệt là cá biển, là nguồn protein chất lượng cao, dễ tiêu hóa và chứa ít chất béo bão hòa so với các loại thịt đỏ như bò, heo, cừu. Không những vậy, cá còn giàu axit béo omega-3 – một dưỡng chất thiết yếu giúp giảm viêm, hỗ trợ sức khỏe tim mạch và cải thiện chức năng não bộ.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tiêu thụ cá ít nhất 2 lần mỗi tuần có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ, đau tim và các bệnh mạn tính. Trong khi đó, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ăn quá nhiều thịt đỏ – đặc biệt là thịt đỏ đã qua chế biến – có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh tim, tiểu đường tuýp 2 và một số loại ung thư, nhất là ung thư đại trực tràng.

Thịt đỏ: Ăn nhiều không hẳn là tốt

Dù là nguồn cung cấp protein và khoáng chất như sắt, kẽm, thịt đỏ vẫn bị cảnh báo về nguy cơ sức khỏe nếu tiêu thụ thường xuyên. Một số nghiên cứu lớn từ các tổ chức như Viện Ung thư Quốc tế (IARC – thuộc WHO) đã xếp thịt đỏ vào nhóm “có thể gây ung thư ở người” khi tiêu thụ quá mức và thường xuyên. Việc chế biến thịt đỏ ở nhiệt độ cao như nướng, rán cũng có thể tạo ra các hợp chất độc hại.

Đáng chú ý, ở nhiều gia đình Việt, thịt đỏ vẫn là món chính trong hầu hết bữa ăn, do thói quen lâu đời và cảm giác “ăn thịt mới đủ chất”. Thay đổi quan niệm này cần thời gian, nhưng rất cần thiết nếu muốn sống khỏe lâu dài.

Thịt đỏ vẫn bị cảnh báo về nguy cơ sức khỏe nếu tiêu thụ thường xuyên

Lợi ích kép: Tốt cho sức khỏe, tốt cho môi trường

Không chỉ mang lại lợi ích về sức khỏe, việc giảm tiêu thụ thịt đỏ và tăng ăn cá còn giúp giảm áp lực lên môi trường. Ngành chăn nuôi gia súc là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính lớn nhất toàn cầu, tiêu tốn tài nguyên nước, đất và thức ăn đáng kể. Trong khi đó, nuôi trồng và khai thác thủy sản (nếu được quản lý bền vững) có thể giảm đáng kể lượng khí thải CO2 và tiêu thụ ít tài nguyên hơn. 

Một số nghiên cứu từ Châu Âu cho thấy rằng nếu người dân thay 50% lượng thịt đỏ bằng cá trong khẩu phần ăn, tổng lượng khí nhà kính từ thực phẩm có thể giảm tới 30%. Đây là con số đáng chú ý trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng.

Làm sao để chuyển đổi hợp lý?

 Một số gợi ý như:

Thay 2 – 3 bữa thịt đỏ mỗi tuần bằng cá: Ưu tiên cá giàu omega-3 như cá hồi, cá thu, cá mòi.

Chế biến đơn giản: Hấp, nướng hoặc nấu canh để giữ lại dinh dưỡng, tránh chiên rán nhiều dầu mỡ.

Thử các món mới: Cá kho nghệ, cá nướng giấy bạc, salad cá ngừ… đều dễ làm và hấp dẫn.

Kết hợp cùng rau củ: Tăng cường chất xơ và vitamin, giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn.

Chuyển từ thịt đỏ sang cá không nhất thiết phải cắt bỏ hoàn toàn, mà là sự điều chỉnh hợp lý trong khẩu phần ăn hàng tuần

Vấn đề cần lưu ý khi ăn cá

Dù cá là thực phẩm tốt, người tiêu dùng cũng cần lưu ý nguồn gốc và cách chế biến để đảm bảo an toàn thực phẩm:

Chọn cá tươi hoặc cá đông lạnh rõ nguồn gốc để tránh dư lượng kháng sinh, chất bảo quản.

Tránh ăn cá sống hoặc chưa nấu chín kỹ để phòng ngừa ký sinh trùng, vi khuẩn.

Không nên ăn quá nhiều cá lớn như cá kiếm, cá mập… vì có thể tích tụ thủy ngân.

Việc thay thế thịt đỏ bằng cá trong khẩu phần ăn hàng tuần không chỉ mang lại lợi ích cho sức khỏe cá nhân mà còn góp phần vào xu hướng sống xanh, sống bền vững hơn. Đây là bước chuyển nhỏ nhưng mang lại hiệu quả lớn nếu được duy trì đều đặn. Bắt đầu từ chính mỗi bữa ăn trong gia đình, chúng ta hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh hơn, đồng thời giảm áp lực lên môi trường sống chung.