Ngành nuôi tôm Việt Nam tiếp tục là trụ cột xuất khẩu thủy sản, đóng góp khoảng 40-45% giá trị kim ngạch. Trước những tác động ngày càng rõ của biến đổi khí hậu, lực lượng khuyến nông và các mô hình nuôi sinh thái đang đồng hành cùng người dân để nâng cao năng suất, chất lượng và bảo vệ môi trường.
Giữ vai trò quan trọng trong xuất khẩu thủy sản, ngành tôm đóng góp khoảng 3,5-4 tỷ USD mỗi năm, chiếm 40-45% tổng giá trị xuất khẩu. Năm 2024, diện tích tôm nuôi nước lợ đạt khoảng 737.000 ha với sản lượng 1,264 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt 3,856 tỷ USD. 9 tháng đầu năm 2025, diện tích nuôi hơn 721.000 ha, sản lượng ước đạt gần 932.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt 3,36 tỷ USD, tăng gần 17,9% so với cùng kỳ năm 2024. Các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long chiếm hơn 90% diện tích và hơn 85% sản lượng nuôi tôm cả nước, nổi bật với mô hình tôm sú, tôm lúa và tôm rừng ngập mặn.
Ngành tôm Việt Nam hướng tới phát triển bền vững giữa thách thức biến đổi khí hậu
Tuy nhiên, ngành tôm đang đối diện nhiều thách thức, trong đó biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Nước biển dâng, xâm nhập mặn và thay đổi môi trường nuôi tạo sức ép lớn lên sản xuất, đặc biệt với mô hình nuôi tập trung quy mô công nghiệp. Chất thải và quản lý môi trường nước trở thành vấn đề cấp bách cần giải quyết để đảm bảo phát triển bền vững.
Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã triển khai nhiều mô hình nuôi tôm thích ứng với biến đổi khí hậu, như nuôi tôm sinh thái, tôm lúa, tôm rừng, nuôi thâm canh 2 giai đoạn kết hợp công nghệ vi sinh, công nghệ 4.0 và xử lý môi trường bằng hầm biogas. Các mô hình này giúp tối ưu năng suất, giảm chi phí và bảo vệ môi trường, đồng thời tăng hiệu quả kinh tế đạt trên 50 triệu đồng/ha/năm.
Lực lượng khuyến nông hiện đã có mặt tại các vuông tôm, trang trại và cấp xã, cung cấp thông tin, giải pháp kỹ thuật và công nghệ mới nhất cho người nuôi. Các chuyên gia khuyến cáo người nuôi ưu tiên các giải pháp đã được chứng minh hiệu quả, đồng thời kết hợp doanh nghiệp và viện, trường để đồng bộ kiến thức, nhận hỗ trợ đầu tư và kiểm soát tốt chuỗi sản xuất, đảm bảo mô hình nuôi siêu thâm canh vừa hiệu quả vừa thân thiện môi trường.
Ngành tôm Việt Nam đang từng bước chuyển hướng phát triển “thuận thiên”, ứng dụng khoa học công nghệ và các mô hình sinh thái, nhằm duy trì vị thế xuất khẩu và nâng cao sức cạnh tranh trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt.
English