Nhiều địa phương giàu tiềm năng kinh tế biển đang tích cực tổ chức nghiên cứu, triển khai các giải pháp khai thác, phát triển. Trong đó, tỉnh Quảng Ninh ở cực Bắc đặt mục tiêu năm 2030 trở thành “Trung tâm Thủy sản phía Bắc” và tỉnh An Giang ở cực Nam có chiến lược phát triển thành “Trung tâm Kinh tế biển quốc gia”.
Quảng Ninh: Trung tâm Thủy sản có thương hiệu
Tỉnh Quảng Ninh có vùng biển rộng 6.100 km² với 2.077 hòn đảo, chiếm 2/3 số đảo của cả nước, là nơi sinh sống của nhiều sinh vật biển quý hiếm. Đặc biệt, tỉnh có thế mạnh nuôi biển và đang đặt chiến lược phát triển nuôi biển bền vững, đồng thời kiểm soát khai thác, bảo vệ nguồn lợi với mục tiêu năm 2030 trở thành “Trung tâm Thủy sản phía Bắc” với các sản phẩm mang thương hiệu Quảng Ninh.
Tổng sản lượng thủy sản toàn tỉnh Quảng Ninh trong giai đoạn 2021-2025 đã đạt 834.000 tấn, vượt mục tiêu đặt ra là 730.000 tấn. Trong chiến lược phát triển của tỉnh hiện nay, trọng tâm là đưa toàn bộ hoạt động nuôi biển vào quy hoạch, tránh tự phát. Nghề nuôi biển Quảng Ninh đang chuyển mạnh từ riêng lẻ hộ gia đình sang hợp tác xã, doanh nghiệp.
PGS-TS Nguyễn Hữu Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Nuôi biển Việt Nam, đánh giá, Quảng Ninh đang tiên phong ban hành quy chuẩn nuôi biển. Trong cả nước, Quảng Ninh là địa phương đầu tiên ban hành quy chuẩn sử dụng vật liệu phao nổi nuôi biển để giảm ô nhiễm môi trường. Với mục tiêu phát triển nuôi biển bền vững, Quảng Ninh đang hoàn thiện cơ chế giao biển, thiết lập tiêu chuẩn kỹ thuật, xây dựng hệ thống bảo hiểm và hỗ trợ kỹ thuật.
Hiện nay, Quảng Ninh có 186 cơ sở sơ chế và chế biến thủy sản, trong đó 78 doanh nghiệp với công suất hàng năm 2.000-20.000 tấn cấp đông đã được cấp mã số xuất khẩu sang Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc… Thị trường Trung Quốc đang chiếm 90% kim ngạch xuất khẩu thủy sản của tỉnh; chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng sản phẩm nông, lâm, thủy sản của tỉnh xuất qua các cửa khẩu hơn 3,1 triệu tấn, giá trị trên 1,5 tỉ USD. Quảng Ninh chủ trương giữ vững thị trường Trung Quốc, mở rộng các thị trường Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, ASEAN với sản phẩm truy xuất nguồn gốc, đảm bảo an toàn. Các sản phẩm chế biến chính là tôm, cá biển cao cấp, nhuyễn thể hai mảnh vỏ, chế biến sâu đáp ứng tiêu chuẩn HACCP, GlobalG.A.P., ASC, BAP, chứng nhận Halal/Kosher.
Sở NN&MT cho biết, tỉnh dành hơn 5% diện tích quy hoạch nuôi biển để thu hút các nhà đầu tư có vốn lớn nhằm phát triển nuôi biển công nghiệp, thu hẹp sự manh mún. Ở đặc khu Vân Đồn, một trọng điểm phát triển nuôi biển của tỉnh, đang tập trung kiểm soát chặt chẽ việc nuôi biển theo quy hoạch, khắc phục tình trạng tự phát. Trong thẩm quyền, đặc khu đã giao khu vực biển cho 109 hộ dân với diện tích 52,78 ha. Đồng thời phối hợp với Sở NN&MT giao khu vực biển cho sáu doanh nghiệp, hợp tác xã với diện tích 367,18 ha; cấp giấy phép nuôi trồng thủy sản trên biển cho chín doanh nghiệp, hợp tác xã.
Quảng Ninh hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm thủy sản miền Bắc. Ảnh: Internet
An Giang phấn đấu thành Trung tâm Kinh tế biển Quốc gia
Tỉnh An Giang (sáp nhập từ tỉnh Kiên Giang và An Giang cũ) có vùng biển rộng trên 63.000km² với 143 hòn đảo lớn nhỏ, đã phát triển khai thác, nuôi biển và du lịch. Hiện có 10.025 chiếc tàu cá đã đăng ký. Mới đây, tỉnh mời các nhà khoa học nghiên cứu định hướng phát triển kinh tế biển. Nhóm chuyên gia ở Đại học Cần Thơ đề xuất giải pháp chiến lược phát triển An Giang thành “Trung tâm Kinh tế biển Quốc gia”.
Giải pháp chiến lược định hướng phát triển các ngành kinh tế biển dựa trên những trụ cột: Nuôi trồng và khai thác hải sản; Du lịch và dịch vụ biển; Kinh tế hàng hải; Các khu công nghiệp, khu đô thị ven biển, chùm đô thị biển đặc thù; Năng lượng tái tạo và các ngành kinh tế biển mới; Khai thác dầu khí và các tài nguyên, khoáng sản biển khác. Với 4 khâu đột phá: Tập trung xây dựng phát triển Phú Quốc thành trung tâm dịch vụ, du lịch sinh thái nghỉ dưỡng mang tầm quốc tế. Khai thác thủy sản theo hướng bền vững, đi đôi với tập trung đẩy mạnh nuôi trồng ven biển, tận dụng tối đa lợi thế nuôi biển. Phát triển mạnh các đô thị đảo và ven biển. Phát triển kinh tế hàng hải.
Tập trung xây dựng 8 khu vực có vai trò động lực gồm các đô thị trung tâm, khu kinh tế và không gian biển. Trong đó, 3 đô thị trung tâm: Đô thị Rạch Giá tập trung phát triển các tiềm năng ven biển, kết nối với khu kinh tế Phú Quốc và Hà Tiên; phát triển mạnh hệ thống giáo dục, y tế, đô thị biển và hạ tầng giao thông liên vùng. Đô thị Hà Tiên làm động lực cho kinh tế biên mậu, logistics và du lịch; phát triển gắn liền với hệ thống cảng, đường bộ và hành lang kinh tế quốc tế. Đô thị Phú Quốc là trung tâm du lịch – nghỉ dưỡng biển đảo tầm quốc tế, đô thị thông minh, xanh, thích ứng biến đổi khí hậu; tăng cường kết nối hạ tầng hàng không, cảng biển và năng lượng.
Và 4 khu kinh tế ven biển. Khu kinh tế Phú Quốc phát triển toàn diện về du lịch, nghỉ dưỡng cao cấp và kinh tế biển; hướng đến mô hình tăng trưởng xanh, thông minh. Khu kinh tế cửa khẩu Hà Tiên kết nối tam giác Việt Nam – Campuchia – Thái Lan, đầu tư, nâng cấp và hình thành khu kinh tế cửa khẩu đa chức năng. Khu kinh tế ven biển Rạch Giá dự kiến thành lập sau năm 2030 nhằm khai thác lợi thế ven biển phía Tây, thúc đẩy phát triển kinh tế biển và logistics. Các khu vực cửa ngõ được bố trí tại vùng tiếp giáp với Campuchia để tạo mạng lưới liên kết vùng và quốc tế, gồm các khu vực cửa ngõ Bắc, Đông Bắc, Đông Nam và phía Nam.
Du lịch biển ở Kiên Giang chủ trương phát triển tuyến cáp treo hiện có thêm truyến cáp treo nối các đảo Nam Du-Hòn Sơn nhằm tăng trải nghiệm du lịch liên hoàn. Ảnh: ST
Trước mắt về nuôi trồng và khai thác hải sản, đặt ra giải pháp chi tiết như sau:
Phát triển nuôi sinh thái, hữu cơ tại các vùng rừng ngập mặn, vùng tôm – lúa; nuôi trồng thuỷ sản gắn kết hài hòa với du lịch sinh thái biển, chế biến thủy hải sản, bảo vệ và phát triển nguồn lợi. Phát triển nuôi lồng bè trên biển, nhuyễn thể vùng bãi triều, nuôi biển ứng dụng công nghệ cao và nuôi sinh thái, kết hợp với tham quan du lịch. Hình thành các vùng nuôi biển tập trung diện tích lớn, truy xuất nguồn gốc, xây dựng thương hiệu uy tín. Nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng nuôi biển đồng bộ, gắn kết các ngành công nghiệp phụ trợ, dịch vụ hậu cần nghề cá, nâng cao hiệu quả nuôi biển và chế biến, tiêu thụ.
Khai thác hải sản được tái cơ cấu toàn diện, sắp xếp lại đội tàu khai thác. Đầu tư nâng cấp các cảng cá, bến cá, khu neo đậu tàu thuyền, tổ chức tốt dịch vụ hậu cần nghề cá. Hình thành hệ thống cơ sở hạ tầng thủy sản đồng bộ, gắn kết các ngành công nghiệp phụ trợ, dịch vụ hậu cần nghề cá.
English