Siết chặt quản lý khai thác thủy sản năm 2025

Với hơn 3.260 km đường bờ biển, cùng vùng đặc quyền kinh tế rộng lớn, nghề cá không chỉ là nguồn sinh kế quan trọng cho hàng triệu người dân mà còn đóng vai trò then chốt trong xuất khẩu và an ninh lương thực quốc gia. Tuy nhiên, thời gian qua, việc khai thác quá mức, đánh bắt bất hợp pháp, cùng với các yếu tố từ biến đổi khí hậu đã và đang gây sức ép lớn lên nguồn lợi thủy sản.

Tăng cường chế tài, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm

Trước những yêu cầu cấp bách về bảo tồn, phát triển bền vững và đặc biệt là khắc phục “thẻ vàng” IUU do EU cảnh báo từ năm 2017, năm 2025, Chính phủ Việt Nam đã ban hành hàng loạt chính sách và quy định mới, đánh dấu bước chuyển đổi toàn diện trong cách thức quản lý, giám sát và tổ chức hoạt động khai thác thủy hải sản.

Một trong những điểm nổi bật trong năm 2025 là việc siết chặt chế tài xử phạt hành vi khai thác thủy sản bất hợp pháp. Nghị định 38/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 42/2019/NĐ-CP được áp dụng từ đầu năm 2025 đã nâng mức phạt cho nhiều hành vi vi phạm như:

– Khai thác thủy sản không giấy phép: phạt từ 50 đến 100 triệu đồng.

– Không ghi chép nhật ký hành trình khai thác hoặc ghi chép không trung thực: phạt từ 20 đến 70 triệu đồng.

– Không lắp thiết bị giám sát hành trình (VMS) hoặc cố tình tắt thiết bị khi hoạt động trên biển: mức phạt có thể lên tới 200 triệu đồng và bị đình chỉ hoạt động khai thác trong vòng 6 tháng.

Ngoài ra, với các hành vi nghiêm trọng như tổ chức khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài, sử dụng tàu không đăng ký, không đăng kiểm… cơ quan chức năng có thể truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định mới của Bộ luật Hình sự 2023 (sửa đổi), với khung hình phạt có thể lên đến 10 năm tù.

Quy hoạch khai thác gắn với bảo tồn nguồn lợi

Tháng 5/2024, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Quy hoạch bảo vệ và khai thác nguồn lợi thủy sản thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến 2050 tại Quyết định số 389/QĐ-TTg. Quy hoạch này xác định rõ các vùng biển cấm hoặc hạn chế khai thác theo mùa vụ, theo loài và theo mức độ nhạy cảm sinh thái.

Cần nên triển khai các hoạt động đánh bắt bảo tồn nguồn lợi. Ảnh: aquafisheriesexpo.com

Cụ thể:

– Các vùng sinh sản tự nhiên như vịnh Bắc Bộ, khu vực Nam Trung Bộ và quần đảo Trường Sa sẽ được giám sát chặt chẽ, chỉ cho phép khai thác theo quota và mùa vụ.

– Định hướng chuyển đổi dần từ khai thác gần bờ sang khai thác xa bờ, giảm áp lực lên hệ sinh thái ven biển.

– Khuyến khích khai thác chọn lọc, sử dụng ngư cụ thân thiện với môi trường.

– Quy hoạch cũng nhấn mạnh việc phát triển các khu bảo tồn biển, mở rộng phạm vi cấm khai thác tạm thời trong mùa sinh sản để phục hồi trữ lượng tự nhiên.

Đẩy mạnh chống khai thác IUU và gỡ “thẻ vàng” EU

Việc EU cảnh báo “thẻ vàng” đối với thủy sản Việt Nam từ năm 2017 đã khiến hoạt động xuất khẩu gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là với các doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường châu Âu. Chính phủ Việt Nam xác định việc gỡ bỏ thẻ vàng là nhiệm vụ trọng tâm của ngành thủy sản từ nay đến năm 2026.

Năm 2025, chương trình hành động quốc gia chống khai thác IUU tiếp tục được đẩy mạnh với các nội dung chính:

– 100% tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên phải được lắp đặt VMS, kết nối dữ liệu về trung tâm giám sát tàu cá của các địa phương.

– Tăng cường thanh tra, kiểm tra đột xuất tại các cảng cá, bến bãi và trên biển.

– Kết nối dữ liệu giữa các cơ quan: Bộ NN&PTNT, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, UBND các tỉnh ven biển để đảm bảo quản lý hiệu quả.

– Tuyên truyền sâu rộng đến từng chủ tàu, thuyền trưởng về tác hại của hành vi khai thác IUU, nâng cao nhận thức pháp luật và ý thức cộng đồng.

– Một số địa phương đi đầu trong việc chống IUU hiệu quả như Cà Mau, Kiên Giang, Bà Rịa – Vũng Tàu đã xây dựng các mô hình cộng đồng ngư dân tự giám sát, tạo ra mạng lưới báo cáo vi phạm hiệu quả ngay từ cơ sở.

Chính phủ Việt Nam xác định việc gỡ bỏ thẻ vàng là nhiệm vụ trọng tâm của ngành thủy sản từ nay đến năm 2026

Hỗ trợ phát triển nghề cá có trách nhiệm

Không chỉ siết quản lý, Chính phủ cũng đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ ngư dân phát triển nghề cá có trách nhiệm:

– Tăng hỗ trợ lãi suất vay vốn cho ngư dân đầu tư tàu cá xa bờ, trang thiết bị giám sát, bảo quản lạnh.

– Đào tạo và cấp chứng chỉ cho ngư dân về kỹ thuật đánh bắt, an toàn hàng hải, phòng chống thiên tai.

– Hướng dẫn chuyển đổi nghề cho các ngư dân khai thác ven bờ sang nuôi biển hoặc dịch vụ hậu cần nghề cá.

Chương trình quốc gia phát triển khai thác thủy sản hiệu quả giai đoạn 2022–2025 (theo Quyết định 1090/QĐ-TTg) cũng được tiếp tục triển khai với nhiều nội dung mới, trong đó có việc xây dựng hệ thống cảng cá đồng bộ, hiện đại và thân thiện môi trường.

Với hàng loạt chính sách và quy định được ban hành trong năm 2025, Việt Nam đang thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc hiện đại hóa ngành khai thác thủy sản, bảo vệ nguồn lợi biển và nâng cao năng lực hội nhập quốc tế. Đây là bước đi tất yếu để hướng tới phát triển nghề cá bền vững, nâng cao giá trị gia tăng và đảm bảo sinh kế lâu dài cho hàng triệu ngư dân. Tuy nhiên, để chính sách đi vào thực tiễn, cần có sự vào cuộc đồng bộ từ chính quyền địa phương, cơ quan chức năng và đặc biệt là sự tự giác tuân thủ của ngư dân trên khắp cả nước.

Nguồn: https://tepbac.com/tin-tuc/full/tinh-hinh-nuoi-trong-va-quy-hoach-thuy-san-viet-nam-nam-2025-37846.html?fbclid=IwY2xjawJ7vGxleHRuA2FlbQIxMQBicmlkETFGaWhBYkpMRTZjVUZPalkyAR5c3BhHhvbnGJQ0WHMwRAuPGeUKTpQADVEWY2CibpnIGRjmLcwgg_vYOtFgQg_aem_5W42KPWpbwX0GUq0S3NBaw