Năm 2025 đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của ngành nuôi trồng thủy sản khi các yêu cầu về phát triển bền vững, an toàn sinh học và bảo vệ môi trường ngày càng trở thành tiêu chí bắt buộc. Trước sức ép từ biến đổi khí hậu, suy giảm chất lượng nước và yêu cầu khắt khe từ thị trường xuất khẩu, người nuôi đang dần tiếp cận những mô hình và công nghệ mới để hướng tới nuôi trồng hiệu quả, thân thiện với môi trường hơn.
Tái sử dụng và xử lý tuần hoàn nước
Hệ thống nuôi tuần hoàn (RAS – Recirculating Aquaculture System) tiếp tục được đẩy mạnh ứng dụng, đặc biệt ở các vùng nuôi tôm thâm canh. Nhờ khả năng tiết kiệm nước, giảm thải ra môi trường và kiểm soát dịch bệnh tốt, RAS đang là lời giải cho các khu vực thiếu nước hoặc chịu áp lực ô nhiễm nguồn nước tự nhiên.
Giảm thiểu khí thải carbon và phát thải nitơ
Các mô hình nuôi tôm công nghệ cao bắt đầu tích hợp giải pháp giảm phát thải CO₂ và khí nhà kính thông qua:
Tối ưu thức ăn (hạn chế lượng đạm dư thừa).
Ứng dụng vi sinh kiểm soát chất thải hữu cơ.
Sử dụng năng lượng tái tạo (điện mặt trời, biogas) trong vận hành ao nuôi.
Ngoài ra, một số nghiên cứu đang hướng tới đánh giá “dấu chân carbon” (carbon footprint) cho mỗi sản phẩm thủy sản xuất khẩu – tạo áp lực thúc đẩy quy trình nuôi thân thiện hơn.
Thức ăn xanh và xu hướng giảm phụ thuộc bột cá
Năm 2025, nhiều nhà sản xuất thức ăn thủy sản lớn đẩy mạnh dòng sản phẩm “green feed” – chứa protein từ thực vật, vi tảo, côn trùng hoặc phụ phẩm nông nghiệp, nhằm giảm áp lực lên nguồn lợi cá biển tự nhiên.
Người nuôi ngày càng quan tâm đến hiệu suất chuyển đổi thức ăn (FCR) và các giải pháp dinh dưỡng hỗ trợ miễn dịch, giúp vật nuôi khỏe mạnh mà không lạm dụng kháng sinh hay hóa chất.
Hướng tới nuôi trồng thủy sản thân thiện môi trường – xu thế tất yếu của ngành trong tương lai. Ảnh: Sưu tầm
Tăng cường truy xuất nguồn gốc và chứng nhận xanh
Để đáp ứng yêu cầu từ các thị trường như EU, Mỹ, Nhật Bản, người nuôi và doanh nghiệp xuất khẩu đang đẩy nhanh quá trình chứng nhận ASC, BAP, GlobalG.A.P…. Các nền tảng truy xuất nguồn gốc blockchain cũng dần được tích hợp vào quy trình từ ao nuôi đến bàn ăn, minh bạch hơn về môi trường và phúc lợi động vật.
Sử dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI)
Các thiết bị cảm biến, hệ thống giám sát tự động, camera AI giúp thu thập dữ liệu về môi trường ao nuôi, phát hiện sớm dịch bệnh và tối ưu quản lý cho hiệu quả cao hơn. Đây không chỉ là giải pháp tiết kiệm chi phí mà còn góp phần giảm lượng nước, thuốc và năng lượng sử dụng – những yếu tố chính ảnh hưởng đến môi trường.
Mô hình kết hợp – đa loài – tích hợp sinh thái
Một số mô hình mới đang được quan tâm như:
Nuôi tôm kết hợp rong biển, cá rô phi, nghêu – giúp xử lý sinh học nước thải, tận dụng chất thải hữu cơ và tạo thêm nguồn thu.
Nuôi trong rừng ngập mặn, đồng lúa – ao tôm – vừa bảo tồn hệ sinh thái vừa phát triển kinh tế.
Xu hướng nuôi trồng thủy sản năm 2025 không còn chỉ xoay quanh sản lượng mà là hiệu quả lâu dài và trách nhiệm với môi trường. Người nuôi nếu không thay đổi sẽ bị bỏ lại phía sau. Ngược lại, những ai tiên phong tiếp cận công nghệ mới, tư duy xanh và phát triển bền vững sẽ có nhiều cơ hội chinh phục thị trường cao cấp và nâng cao giá trị sản phẩm thủy sản Việt Nam.
English