Trong bối cảnh nguồn nước cấp bị ô nhiễm ngày càng nghiêm trọng, các mô hình nuôi tôm ứng dụng công nghệ ít nước và tuần hoàn nước đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng con tôm.
Nuôi tôm ít thay nước được hiểu như thế nào?
Nuôi tôm ít thay nước là mô hình nuôi tôm trong đó tần suất thay nước được giảm thiểu tối đa, chỉ thay nước khi thực sự cần thiết. Mục tiêu của mô hình này là tiết kiệm chi phí, hạn chế ảnh hưởng đến môi trường và nâng cao năng suất tôm nuôi.
Đặc điểm của mô hình công nghệ nuôi tôm ít thay nước là ao nuôi chỉ thay nước khi các chỉ tiêu môi trường nước vượt quá ngưỡng cho phép hoặc khi có dấu hiệu dịch bệnh xảy ra. Nhờ áp dụng các hệ thống xử lý nước tiên tiến như hệ thống vi sinh, hệ thống lọc nước, hệ thống sục khí,… để duy trì chất lượng nước tốt. Hiện nay, có hai công nghệ nuôi tôm chính được ưa chuộng:
Nuôi tôm ít thay nước: Sử dụng hệ thống vi sinh vật tự nhiên và các biện pháp kỹ thuật để duy trì chất lượng nước ao nuôi. Phù hợp với các hộ nuôi có diện tích ao nhỏ, nguồn lực hạn chế. Các phương pháp phổ biến: Nuôi tôm siêu thâm canh, nuôi tôm quảng canh cải tiến, nuôi tôm biofloc.
Nuôi tôm tuần hoàn nước: Tái sử dụng nước ao nuôi nhiều lần sau khi xử lý qua hệ thống lọc hiện đại. Tiết kiệm nước tối đa, phù hợp với các mô hình nuôi tôm quy mô lớn, thâm canh cao. Hệ thống tuần hoàn có thể được chia thành: hệ thống tuần hoàn nước một phần và hệ thống tuần hoàn nước hoàn toàn.
Ưu điểm của công nghệ nuôi tôm ít thay nước
Công nghệ nuôi tôm ít thay nước, hay còn gọi là công nghệ nuôi tôm tuần hoàn nước, là một phương pháp nuôi tôm tiên tiến nhằm giảm thiểu việc thay nước trong quá trình nuôi.
Nuôi tôm 3 giai đoạn áp dụng công nghệ tuần hoàn nước. Ảnh: nongnghiep.vn
Tiết kiệm nguồn nước
Một trong những ưu điểm chính của công nghệ nuôi tôm ít thay nước là giảm thiểu đáng kể lượng nước cần sử dụng so với các phương pháp nuôi truyền thống. Điều này đặc biệt quan trọng ở những vùng có nguồn nước khan hiếm hoặc nơi chi phí bơm nước cao. Ước tính, lượng nước sử dụng cho mô hình nuôi tôm ít thay nước có thể tiết kiệm tới 70% so với mô hình nuôi tôm truyền thống. Góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên nước, giảm thiểu nguy cơ xâm nhập mặn, hạn hán, đồng thời giảm chi phí bơm nước và xử lý nước thải.
Bảo vệ môi trường
Việc giảm thay nước giúp hạn chế việc thải nước chứa chất thải từ ao nuôi ra môi trường xung quanh, từ đó giảm nguy cơ ô nhiễm nguồn nước tự nhiên. Nước ao nuôi được xử lý qua hệ thống vi sinh và các biện pháp kỹ thuật, góp phần bảo vệ hệ sinh thái dưới nước, giảm ảnh hưởng đến động, thực vật ngoài ao nuôi.
Kiểm soát chất lượng nước
Công nghệ này cho phép kiểm soát tốt hơn các yếu tố môi trường như nhiệt độ, pH, độ mặn và nồng độ oxy hòa tan. Điều này giúp tôm phát triển khỏe mạnh và đồng đều hơn. Việc giảm thay nước giúp ngăn ngừa sự xâm nhập của mầm bệnh từ môi trường bên ngoài, giảm thiểu rủi ro dịch bệnh trong ao nuôi.
Tăng hiệu quả sản xuất
Môi trường nước ổn định và ít bị ô nhiễm giúp tôm phát triển nhanh hơn, tăng trọng lượng và giảm tỷ lệ chết. Do không cần thay nước thường xuyên, chi phí liên quan đến việc bơm nước và xử lý nước thải được giảm thiểu. Ngoài ra, việc giảm tỷ lệ bệnh tật cũng giúp giảm chi phí thuốc men và quản lý.
Tính bền vững và thích ứng cao
Sử dụng các công nghệ sinh học như vi sinh vật có lợi để xử lý chất thải trong ao nuôi, giúp tái sử dụng nước và duy trì chất lượng nước tốt hơn. Công nghệ nuôi tôm ít thay nước có thể được áp dụng ở nhiều điều kiện khác nhau, từ ao đất truyền thống đến hệ thống nuôi tôm trong nhà kính hoặc các hệ thống nuôi tôm tuần hoàn nước hoàn toàn.
Tăng cường quản lý và giám sát
Hệ thống nuôi tôm ít thay nước thường đi kèm với các thiết bị cảm biến và hệ thống giám sát tự động, giúp người nuôi dễ dàng theo dõi và điều chỉnh các thông số môi trường ao nuôi một cách chính xác và kịp thời.
Tiết kiệm nguồn nước nuôi tôm. Ảnh: sdmd2045.ctu.edu.vn
Hình thức nuôi tôm ứng dụng công nghệ ít thay nước phù hợp
Để áp dụng thành công phương pháp này cần lựa chọn hình thức nuôi phù hợp với điều kiện cụ thể.
Nuôi tôm siêu thâm canh: Nuôi tôm với mật độ cao (100 – 200 con/m2) trong hệ thống ao lót bạt, có mái che, hệ thống sục khí, quạt nước, xử lý nước đầu vào và theo dõi các chỉ tiêu môi trường nước chặt chẽ.
Nuôi tôm sinh học: Nuôi tôm trong hệ thống ao lót bạt hoặc ao đất, sử dụng các chế phẩm sinh học để xử lý nước ao nuôi, tạo môi trường sống tốt cho tôm và hạn chế dịch bệnh.
Nuôi tôm 2 giai đoạn: Nuôi tôm trong 2 giai đoạn riêng biệt: giai đoạn ương và giai đoạn nuôi thương phẩm. Giai đoạn ương thường được thực hiện trong bể hoặc ao nhỏ với mật độ cao, sử dụng thức ăn có hàm lượng dinh dưỡng cao. Giai đoạn nuôi thương phẩm được thực hiện trong ao lớn hơn với mật độ thấp hơn, sử dụng thức ăn có hàm lượng dinh dưỡng thấp hơn.
Công nghệ nuôi tôm ít thay nước mang lại nhiều lợi ích vượt trội, từ tiết kiệm tài nguyên nước, bảo vệ môi trường, ổn định chất lượng nước, đến tăng năng suất và hiệu quả sản xuất. Với những ưu điểm này, công nghệ nuôi tôm ít thay nước không chỉ đáp ứng nhu cầu sản xuất bền vững mà còn góp phần quan trọng vào việc bảo vệ môi trường và phát triển ngành nuôi trồng thủy sản theo hướng hiện đại và hiệu quả.
Khoa Thủy sản sưu tầm
English