Mưa bão làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tỷ lệ sống của tôm. Vì vậy, cần có những biện pháp kịp thời để hạn chế những tác động xấu gây ra.
Ổn định môi trường
Sau mỗi đợt mưa lớn hay bão lũ sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống ao nuôi. Vì vậy, người nuôi cần kiểm tra bờ ao, cống cấp thoát nước xem có hư hỏng, sạt lở làm thất thoát tôm hay không và có biện pháp khắc phục ngay. Cùng đó, môi trường ao nuôi sẽ có khả năng bị ô nhiễm cao do cành, lá cây, xác chết gia súc, gia cầm, nước bẩn ở các khu vực xung quanh đổ xuống ao, cần thu dọn và vớt kịp thời.
Tiếp theo, cần quan tâm đến mực nước ao, không nên để quá sâu hoặc quá cạn và điều chỉnh tùy thuộc vào từng giai đoạn nuôi. Đối với tôm thương phẩm, mực nước tối ưu để hạn chế sự ảnh hưởng của thời tiết khoảng 1,2 – 1,5 m. Sau mưa, lượng nước trong ao thường lên cao, vì vậy, cần xả bớt lượng nước tầng mặt trong ao để duy trì mực nước thích hợp và tránh gây ra hiện tượng phân tầng nước. Tiến hành kiểm tra chất lượng nước trong ao nuôi để có các biện pháp điều chỉnh phù hợp như bón vôi (1 – 3 kg/100 m2) để ổn định môi trường, điều chỉnh màu nước hoặc có thể thay nước khi cần thiết.
Kiểm tra pH nhiều lần trong ngày để điều chỉnh kịp thời; duy trì pH ở mức thích hợp, trong khoảng 7,5 – 8,5 và dao động giữa sáng – chiều không quá 0,5 đơn vị. Ngoài ra, độ kiềm là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quá trình lột xác của tôm, làm tôm chậm lớn và bị mềm vỏ, giảm tỷ lệ sống. Vì vậy, cần kiểm tra và điều chỉnh độ kiềm về khoảng thích hợp cho tôm sú từ 80 – 140 mg/l và 120 – 150 mg/l đối với TTCT.
Sau khi mưa lớn, nước trong ao thường bị đục do bùn, đất, hạt sét… lơ lửng cùng với đó là sự hoạt động của các sinh vật bên trong ao nuôi. Để xử lý, cần dùng 15 kg thạch cao/500 m3 nước, nếu sau 2 lần đánh mà nước vẫn chưa trong thì nên tăng nồng độ ở lần thứ 3. Chú ý, trước khi sử dụng thạch cao phải nâng độ kiềm của ao lên 100 ppm. Trường hợp không có hiệu quả, có thể dùng thêm Sunfat nhôm Al2(SO4)3 với lượng 1 kg/100 m3 nước. Khi sử dụng phương pháp này chú ý phải tăng pH và độ kiềm của ao. Sau khi nước đã giảm đục, cần phải sử dụng chế phẩm sinh học gây màu nước.
Quản lý sức khỏe tôm
Cần theo dõi tình hình thời tiết để điều tiết lượng thức ăn cho tôm; sau khi mưa bão chấm dứt mới cho ăn trở lại nhưng chỉ với lượng 30 – 50% so lúc bình thường. Bên cạnh đó, bổ sung thêm Vitamin C, khoáng chất, vi sinh đường ruột (men tiêu hóa), chất bổ gan, chất tăng đề kháng Beta-glucan để tăng cường sức chống chịu cho tôm trước thay đổi của thời tiết và môi trường.
Cần hạn chế mầm bệnh trong ao bằng cách sử dụng các chế phẩm sinh học an toàn để diệt khuẩn nước ao. Đồng thời quản lý sức khỏe của tôm, thường xuyên quan sát phản ứng, màu sắc, đường ruột, gan tụy, phân tôm, màu nước ao nuôi. Khi độ mặn trong ao thấp hơn 8‰ thường xuất hiện tảo lục có màu xanh, nếu chúng phát triển mạnh sẽ gây nên hiện tượng tảo nở hoa, khiến tôm bị đen hoặc vàng mang. Để khắc phục, cần giảm thức ăn. Dùng BKC 800 với nồng độ 0,5 ppm. Chọn khoảng 1/3 diện tích ao hướng cuối gió để tạt vào lúc trời nắng gắt (không sử dụng quạt nước). Vớt bọt tảo tàn sau khi sử dụng thuốc. Lặp lại khoảng 2 – 3 lần. Sử dụng chế phẩm sinh học để hấp thu khí độc do xác tảo lắng dưới đáy ao sinh ra.
Sử dụng thuốc, hóa chất để tiêu độc, khử trùng và xử lý môi trường nước sau khi mưa, bão, lũ tan (nếu bị ô nhiễm). Trong trường hợp có tôm bị chết thì xử lý theo hướng dẫn của cơ quan quản lý địa phương (tiến hành tiêu độc, khử trùng và xử lý môi trường nước).
Lưu ý thả giống mới
Thông thường, sau bão, nhiều hộ nuôi sẽ chuẩn bị thả giống mới vì cho rằng lúc này môi trường nước sẽ tốt hơn do sóng lớn, nước rút của thủy triều cuốn đi những chất thải lâu ngày, nhất là chất thải nền đáy, thêm vào đó là lượng nước biển đưa vào thay thế nước cũ sẽ sạch và nhiều dinh dưỡng hơn. Tuy nhiên, đây cũng được xem là thời điểm dễ xảy ra dịch bệnh, là cơ hội cho vi khuẩn, virus xâm nhập, phát triển mạnh. Nguyên nhân là do các chất thải công nghiệp, nông nghiệp như xác động, thực vật, rác thải, hóa chất… từ hoạt động sản xuất còn tồn đọng chưa được xử lý triệt để. Vì vậy, trong trường hợp chuẩn bị cho vụ mới, người nuôi cần lưu ý, phải chuẩn bị ao nuôi thật kỹ trước khi thả giống. Nước phải được xử lý bằng Chlorine 30 ppm, chạy quạt 10 – 15 ngày trước khi thả giống. Ao nuôi có hệ thống an toàn sinh học, có ao chứa lắng, không lấy nước trực tiếp cấp vào ao nuôi. Các yếu tố môi trường nên được theo dõi trong ngày để điều chỉnh hợp lý.
Khoa Thủy sản sưu tầm
English